Bóle wzrostowe u dzieci

Czy Twoje dziecko budzi się nawet kilka razy w nocy narzekając na uporczywy ból nóg? Jeśli taka sytuacja powtarza się dość regularnie, wysoce prawdopodobne, że podobnie jak około 25% jego rówieśników cierpi na bóle wzrostowe.

Bóle wzrostowe to uporczywe skurcze mięśni, które odczuwają dzieci w wieku przedszkolnym i starsze. Czasem nawet mogą dotknąć kilkunastolatków. Ból nóg pojawia się zwykle późnym popołudniem lub wieczorem. Bardzo często powoduje również trudności z zasypianiem i wielokrotne pobudki dziecka w ciągu nocy. Bóle wzrostowe pojawiają się zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie, w wieku od 3 do 4 lat. I po dłuższej przerwie, mogą (ale nie muszą) pojawić się ponownie u dzieci w wieku 8-12 lat.

Przyczyny bóli wzrostowych

Pomimo nazwy nie ma niezbitych dowodów na to, że bóle wzrostowe są powiązane ze skokiem wzrostu. Dodatkowo, kości dziecka, nawet w okresie intensywnego rozwoju, nie rosną tak szybko, żeby wpływać negatywnie na otaczające je tkanki i w efekcie powodować uporczywy ból. Zjawisko bóli wzrostowych można wytłumaczyć po prostu bólami tkanki mięśniowej, wynikającymi z intensywnych aktywności w ciągu dnia, które mogą wpływać obciążająco na mięśnie małego dziecka. Te czynności  obejmują  takie zabawy ruchowe jak na przykład bieganie, skakanie i wspinanie. Zauważono, że bóle pojawiają się najczęściej po dniu pełnym intensywnych zabaw lub pełnym sportu.

Objawy bóli wzrostowych

Ten rodzaj dolegliwości ma wiele obliczy. Intensywność bóli i objawy są kwestią indywidualną, zależną od organizmu dziecka i jego odporności na ból. Większość dzieci nie cierpi na bóle wzrostowe co wieczór. Mogą one niezapowiedzianie przychodzić i nagle odchodzić. Dziecko może ich doświadczać przez miesiące, a nawet lata. To co może być pocieszające to fakt, że większość dzieci wyrasta z tej dolegliwości w ciągu maksymalnie kilku lat.

Ból nóg lub ból kolana odczuwany jest zazwyczaj późnym popołudniem i wieczorem, tuż przed kolacją oraz przed snem. Bóle  mogą być tak dokuczliwe, że będą w stanie nawet obudzić dziecko ze snu. Ich charakterystyczną cechą jest to, że znikają rano. Zazwyczaj nie przeszkadzają dziecku w uprawianiu sportów i byciu aktywnym, nie pojawiają się za dnia.

Bóle wzrostowe odczuwalne są w obu nogach, szczególnie w przedniej części ud, grzbietu nóg (łydki) lub za kolanami. Badania sugerują, że dzieci z bólami wzrostowymi mogą posiadać mniejszy próg odczuwania bólu. Maluchy dotknięte tą przypadłością mogą mieć również współistniejące objawy – bóle głowy i brzucha.

Jak diagnozuje się bóle wzrostowe?

Lekarz internista może zdiagnozować bóle wzrostowe, badając dziecko i zadając pytania dotyczące jego objawów. Ważne jest, aby wykluczyć wszelkie inne możliwe przyczyny bólu przed postawieniem ostatecznej diagnozy. Dlatego też, jeśli rodzić podejrzewa, że jego pociecha cierpi na bóle wzrostowe, powinien najpierw wykluczyć inne możliwe objawy takie jak np. zapalenie stawów. Jeśli dziecko skarży się na coraz większy ból – powinien zbadać je lekarz.

Jak leczy się bóle wzrostowe?

Jeśli lekarz zdiagnozuje bóle wzrostowe, można stosować domowe metody, które mogą złagodzić dyskomfort i pomóc dziecku poczuć się lepiej. Dobrym rozwiązaniem jest masowanie nóg i ćwiczenia rozciągające mięśnie. Pomocny może być także ciepły kompres ułożony na obolałych nogach. Jeśli ból nie mija i nie ma żadnych przeciwwskazań, można podać lek przeciwbólowy dostępny bez recepty – paracetamol lub ibuprofen. Nigdy nie należy podawać dziecku aspiryny. Stosowanie aspiryny u dzieci wiąże się z poważną, zagrażającą życiu chorobą zwaną syndromem Reye’a.

Należy pamiętać, że bóle wzrostowe prawie zawsze występują w obu nogach. Ból występujący tylko w jednej nodze może być oznaką poważniejszego stanu. Ważne jest również, aby pamiętać, że bóle wzrostowe wpływają na mięśnie, a nie na stawy. I nie powodują utykania ani gorączki. Jeśli malec posiada inne niepokojące objawy – może wymagać pilnej interwencji lekarskiej. Żadna dolegliwość u małego dziecka nie powinna być zignorowana.

Autor Katarzyna Walczyk