Zapalenie zatok – problem nie tylko z oddychaniem

Infekcje zatok to dokuczliwe dolegliwości, które trwają tygodniami, a nawet miesiącami. Leczymy je najczęściej lekami, ale jeżeli te nie skutkują, to na szczęście są też nowoczesne rozwiązania operacyjne – mówi dr n. med. Michał Michalik z Kliniki MML w Warszawie, otolaryngolog, specjalista chirurgii głowy i szyi

Czy problemy z zatokami najczęściej zdarzają się w okresie jesienno-zimowym?

Michał Michalik – Rzeczywiście najczęściej występują zimą, bo to czas, kiedy nasz organizm ma ogólnie obniżoną odporność. W naszym codziennym wyżywieniu jest mniej zdrowych, obfitych w witaminy warzyw i owoców. Dużo czasu spędzamy w mocno ogrzewanych, suchych pomieszczeniach, a to powoduje, że wysychają nam błony śluzowe. Tracimy ważną barierę, która mogłaby zatrzymać szkodliwe dla naszego organizmu drobnoustroje.

Jakie są objawy zapalenia zatok?

Michał Michalik – Przede wszystkim gęsty katar, który wydostaje się przez nos, ale także spływa do tylnej ściany gardła. Najbardziej obfity jest w nocy, kiedy znajdujemy się w pozycji leżącej i ma wtedy łatwą drogę do wydostania się. Nieprzyjemna wydzielina zalega też na tylnej ścianie gardła i krtani. W czasie snu nie mamy odruchów obronnych, jakimi są kaszel czy odruchowe chrząkanie, które ułatwia w dzień jej usuwanie. Kiedy budzimy się rano, mamy niekomfortowe uczucie, że coś „siedzi” nam w gardle. Ciężej nam się oddycha i często występuje też zmieniony głos. Przy zapaleniu zatok występują bardzo mocne, rozpierające bóle głowy w okolicach czoła. Bóle nasilają się szczególnie w czasie wysiłku fizycznego. Zdarza się, że zapaleniu zatok towarzyszy ból zębów. Kolejnym objawem jest ograniczony węch, a nawet jego całkowita utrata. W czasie zapalenia zatok mamy gorączkę i odczuwamy  duże osłabienie organizmu – jest słabsza koncentracja.

Czy są osoby ze szczególnymi skłonnościami do zapalenia zatok? Czy np. krzywa przegroda nosowa kwalifikuje nas do częstego zapalenia zatok?

Michał Michalik – Na zapalenie zatok często zapadają alergicy i rzeczywiście ci, którzy mają problem z prawidłową budową nosa. Nos wraz z zatokami tworzą jedną przestrzeń. Wiadomo więc, że im lepiej funkcjonuje ten pierwszy, tym zdrowiej dla zatok. Najważniejsza jest tu wentylacja, bo nasze zatoki są przestrzeniami powietrznymi, a przechodzący do nich tlen działa jak najlepszy lek. Jeżeli coś przeszkadza, blokując nos, np. przerosty, polipy czy krzywa przegroda nosowa, powietrze nie przepływa swobodnie, co utrudnia nam oddychanie. Łatwiej też rozwija się stan zapalny. Podobne objawy dają alergie. Powodują silny katar, łzawienie oczu i uczucie duszności, śluzówka jest obrzęknięta, a ujście zatok zamknięte i nie ma swobodnego przepływu powietrza.

Jak prostymi sposobami sami możemy powstrzymać infekcje?

Michał Michalik – Dobrze i często czyścimy nos z kataru jednorazowymi chusteczkami. Raz jedną, a następnie drugą dziurkę – nie obie naraz, bo wtedy część wydzieliny przedostaje się do górnych dróg oddechowych. Używajmy specjalnych inhalatorów do nosa. Dobrze jest też stosować inhalacje, np. ziołowe mieszanki w misce z ciepłą wodą. Ważne jest nawilżanie pomieszczeń, w których przebywamy, oraz ich wietrzenie. Dobre rezultaty przynoszą też środki i preparaty, które zmniejszają obrzęk śluzówki i odtykają nam nos. Dziś mamy ich duży wybór i znaczna ich cześć jest do nabycia bez recepty. Nie należy jednak stosować ich zbyt długo – maksymalnie 7 dni, żeby nie uszkodzić śluzówki nosa. W przypadku, kiedy te środki nam nie pomagają, problem się przedłuża, a gorączka nie znika, należy zgłosić się do specjalisty.

Jak może nam pomóc laryngolog?

Michał Michalik – Laryngolog wykona badanie endoskopowe, które pomoże szczegółowo zdiagnozować problem i zaleci, jak go najlepiej rozwiązać. Zdarza się, że kiedy mamy do czynienia z infekcją bakteryjną, trzeba zastosować antybiotyk.

A co w sytuacji, kiedy zapalenie zatok trwa miesiącami lub często się powtarza?

Michał Michalik – Koniecznie trzeba wykonać tomografię komputerową, która pokaże, czy potrzebny będzie zabieg – poprawa przegrody nosowej, korekta małżowin nosowych czy usunięcie polipów lub tzw. brodawczaków, które przeszkadzają nam w swobodnym oddychaniu i dają przewlekłe stany zapalne. Zabieg wykonuje się metodą endoskopową, która nie pozostawia żadnych śladów na zewnątrz. Po zabiegu nie odczuwamy bólu, a zamiast tradycyjnych, niewygodnych opatrunków stosuje się materiały rozpuszczalne. Może się okazać, że potrzebna jest operacja samych zatok – tzw. balonikowanie – aby otworzyć ich zatkane ujścia. Ten zabieg też wykonywany jest endoskopem. W dzisiejszej laryngologii jest dużo nowoczesnych i skutecznych metod leczenia nieinwazyjnego, m.in. metodą laserową.

Proszę o kilka porad, jak możemy uniknąć przykrego zapalenia zatok.

Michał Michalik – Przede wszystkim podczas dużych mrozów nośmy ciepłe okrycie głowy, chroniąc szczególnie czoło. Zadbajmy o dobre nawilżenie pomieszczeń, w których przebywamy, i wietrzmy sypialnie przed snem. Nie palmy papierosów, bo mają zły wpływ na cały organizm. W czasie mrozów stosujmy ciepłe płyny oraz herbaty ziołowe i owocowe. Dbajmy o nasze zęby i stosujmy regularnie higienę jamy ustnej.

www.mml.com.pl